Φαλαινοκέφαλος

Φαλαινοκέφαλος, Φαλαινοκέφαλος ο βασιλεύς, Shoebill (Balaeniceps rex)

Ιδιόμορφο πουλί που ζει στην τροπική ανατολική Αφρική σε βάλτους, από το Σουδάν μέχρι τη Ζάμπια, απαντάται κυρίως στο νότιο Σουδάν, στην Κένυα, Ουγκάντα,

Τανζανία και Ζάμπια, καθώς και σε μεμονωμένους πληθυσμούς σε ορισμένες από αυτές τις γειτονικές χώρες. Ενδιαίτημα του είναι βάλτοι και λίμνες, οι οποίες καλύπτονται με πυκνή βλάστηση πάπυρου και καλάμια. Πολύ σπάνια εγκαταλείπει την πυκνή βλάστηση και κινείται ως επί το πλείστον σε στενά μονοπάτια που έχουν εκκαθαριστεί από ιπποπόταμους. Ανήκει στην οικογένεια Φαλαινοκεφαλίδαι (Balaenicipitidae).

Κατηγορία: Υδρόβια & Παρυδάτια | Πελαργόμορφα | Balaenicipitidae

Ονομασία:
Φαλαινοκέφαλος είναι η κοινή ελληνική ονομασία των πελαργόμορφων πτηνών του γένους Balaeniceps, της οικογένειας των μπαλενικιπιτιδών ή φαλαινοκεφαλιδών, με μοναδικό αντιπρόσωπο το είδος Balaeniceps rex.

Είναι μοναχικό πουλί και δραστηριοποιήται κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Έχουν γεροδεμένο σώμα με χοντρό λαιμό, μεγάλο ράμφος και μικρό λοφίο στο πίσω μέρος του κεφαλιού. Τα πόδια τους είναι ψηλά και χωρίς φτερά, τα δάχτυλά τους καταλήγουν σε ισχυρά και αιχμηρά νύχια, που βοηθούν για να σκαλίζουν τη λάσπη των λιμνών και να βρίσκουν τα μικρά υδρόβια ζώα, που αποτελούν την τροφή τους. Οι φτερούγες τους είναι μεγάλες και η ουρά τους κοντή.
Τα ενήλικα έχουν ύψος από 115 μέχρι 150 εκατοστά, μήκος από 100 έως 140 εκατοστά και ζυγίζει 4 έως 7 κιλά. Τα ενήλικα έχουν κυρίως γκριζογάλανο φτέρωμα με μεταλλικές ανταύγειες, ενώ τα νεαρά έχουν καφετί φτέρωμα. Το κεφάλι του είναι αρκετά μεγάλο σε σχέση με το σώμα του και φέρει ένα μικρό λοφίο στο πίσω μέρος του. Το χαρακτηριστικό και τεράστιο ράμφος του, μήκους 20 εκατοστών, μοιάζει με παπούτσι, γεγονός στο οποίο οφείλεται η κοινή αγγλική του ονομασία (shoebill). Τα πόδια του είναι ψηλά και γυμνά και τα δάχτυλά του καταλήγουν σε ισχυρά και αιχμηρά νύχια. Το θηλυκό είναι μικρότερο από το αρσενικό.
Αν και μπορεί να πετάξει εύκολα, σπάνια χρησιμοποιεί αυτή την ικανότητα.
Ζευγαρώνουν στη περίοδο των βροχών και φωλιάζουν στο έδαφος ή στις ρίζες κάποιου μεγάλου υδρόβιου φυτού. Τα θηλυκά γεννούν 1-2 αβγά, που είναι μικρά σχετικά με το μέγεθος του πουλιού.

Τρέφετε κυρίως με ψάρια, ιδιαίτερα με Bichirs και τιλάπια, σε μικρότερο ποσοστό με βατράχια, σαύρες, χελώνες και φίδια πολύ σπάνια με άλλα υδρόβια πτηνά και μικρά θηλαστικά.
Περιμένει το θήραμα εντελώς ακίνητο και μόλις το εντοπίσει κατευθύνει το ράμφος προς τα κάτω, η κίνηση διαρκεί λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο, δεδομένου ότι η ισορροπία μετατοπίζεται προς τα εμπρός, την επόμενη στιγμή ανασηκώνει το ράμφος ενώ παράληλα με τα φτερά του προσπαθεί να διατηρήσει την ισοροπία του από μία πτώση προς τα εμπρός. Η πολυπλοκότητα της διαδικασίας δεν επιτρέπει σε περίπτωση αποτυχίας μια δεύτερη προσπάθεια. Η λεία καταπίνεται με το κεφάλι πρώτα.

Κείμενο: Ζιάκας Ηλίας

Παρόμοια είδη