Γένος Εφιππιόρυγχος (Ephippiorhynchus) 
Γένος πελαργόμορφων πουλιών με αρχαιοελληνική ονομασία από τα συνθετικά εφίππιον(σέλα) και ρύγχος. Χωρίζονται σε δύο είδη. Και τα δύο είδη είναι μεγαλύτερα από 140 εκατοστά και έχουν άνοιγμα πτερύγων από 230 έως 270 εκατοστά. Το φτέρωμα είναι κυρίως μαύρο και λευκό και στα δύο φύλα. Ο διαχωρισμός ανάμεσα στα δύο φύλα είναι στο χρωματισμό των ματιών τους. Οι Εφιππιόρυγχοι πετούν με το λαιμό τεντωμένο. Οπως και οι πελαργοί δεν μπορούν να κρώξουν γιατί δεν έχουν φωνητικό όργανο και παράγουν κρότους με το ράμφος τους. Τρέφονται με ψάρια, αμφίβια, καρκινοειδή, νεοσσούς πτηνών και με διάφορα μικρά εδαφόβια σπονδυλωτά.
Κατηγορία: Υδρόβια & Παρυδάτια | Πελαργόμορφα | Εφιππιόρυγχος
Saddle-billed Stork, (Ephippiorhynchus senegalensis) Αφρική
Φτάνει σε μήκος σώματος περίπου απο 145 έως 150 εκατοστά και άνοιγμα φτερών περίπου 250 έως 270 εκατοστά. Το αρσενικό είναι μεγαλύτερο και βαρύτερο από το θηλυκό και φθάνει σε βάρος περίπου από 5.1 έως 7.5 κιλά, το βάρος του θηλυκού είναι συνήθως 5,0 έως 6,9 κιλά.
Το κεφάλι, ο λαιμός, η πλάτη, οι φτερούγες και η ουρά έχουν ένα ιριδίζον μαύρο χρώμα. Τα υπόλοιπα μέρη του σώματος και τα φτερά πτήσης είναι υπόλευκα. Το ράμφος του έχει κλίση πρός τα πάνω είναι κόκκινο και κοντά στη βάση έχει μια μαύρη λωρίδα. Περαιτέρω, στο πάνω μέρος της βάσης του ράμφους έχει ένα κίτρινο σημάδι σαν σέλα, όπου προήλθε και το όνομα του γένους. Τα πόδια είναι γκρι, στα γόνατα και στα δάχτυλα έχει μια ροζ απόχρωση. Ο χρωματισμός μεταξύ των δύο φύλων δεν έχουν σχεδόν καμία διαφορά, εξαίρεση τα θηλυκά έχουν χρυσοκίτρινη ίριδα, ενώ στα αρσενικά η ίριδα είναι καφετί.
Συναντάται στη Δυτική Αφρική: Μαυριτανία [σπάνια/περιστασιακά], Σενεγάλη, Γκάμπια, Γουινέα-Μπισσάου, Μάλι, Σιέρα Λεόνε, Λιβερία, Ακτή του Ελεφαντοστού, Κομόε, Μπουρκίνα Φάσο, Γκάνα, Τόγκο, Μπενίν, Νιγηρία, Νίγηρας, Τσαντ, Καμερούν, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Ισημερινή Γουινέα, Γκαμπόν, Κονγκό, Κινσάσα, Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ανατολικό τμήμα), Αγκόλα. Ανατολική Αφρική: Σουδάν, Αιθιοπία, Ερυθραία, Τζιμπουτί, Σομαλία, Κένυα, Ουγκάντα, Ρουάντα, Μπουρούντι, Τανζανία, Ζάμπια, Μοζαμβίκη, Μαλάουι. Νότια Αφρική: Ναμίμπια, Μποτσουάνα, Ζιμπάμπουε.
Προτιμά υποτροπικά και τροπικά δάση με μαγκρόβια βλάστηση, υποτροπικά και τροπικά εποχιακά πλημμυρισμένα λιβάδια, διάφορους υγρότοπους όπως οι τυρφώνες, έλη γλυκού νερού, εκβολές ποταμών, αλμυρόβαλτους με ψηλά χόρτα, λίμνες, καθώς και αρδευόμενες εκτάσεις.
Απειλές και προστασία:
Το είδος έχει ένα μεγάλο εύρος εξάπλωσης, με εκτιμώμενο συνολικό εύρος περίπου 17.000.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Ο συνολικός παγκόσμιος πληθυσμός υπολογίζεται απο 10.000 έως 25.000 πουλιά. Η παγκόσμια τάση του πληθυσμού δεν έχει ακόμη προσδιοριστεί, αλλά εκτιμάται ότι το είδος πρός το παρόν δεν είναι σε κίνδυνο και συνεπώς, έχει ταξινομηθεί στην Κόκκινη Λίστα της IUCN ως είδος με τουλάχιστον ανησυχία.
Το είδος έχει ένα μεγάλο εύρος εξάπλωσης, με εκτιμώμενο συνολικό εύρος περίπου 17.000.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Ο συνολικός παγκόσμιος πληθυσμός υπολογίζεται απο 10.000 έως 25.000 πουλιά. Η παγκόσμια τάση του πληθυσμού δεν έχει ακόμη προσδιοριστεί, αλλά εκτιμάται ότι το είδος πρός το παρόν δεν είναι σε κίνδυνο και συνεπώς, έχει ταξινομηθεί στην Κόκκινη Λίστα της IUCN ως είδος με τουλάχιστον ανησυχία.
Black-necked Stork, (Ephippiorhynchus asiaticus) τροπική Ασία
Φτάνει σε μήκος σώματος περίπου απο 121 έως 135 εκατοστά και άνοιγμα φτερών περίπου απο 190 έως 218 εκατοστά. Το μέσο βάρος είναι περίπου 4100 γραμμάρια.
Τα ενήλικα έχουν ένα γυαλιστερό μπλε-μαύρο ιριδίζον κεφάλι. Η περιοχή του λαιμού, τα δευτερεύοντα φτερά και η ουρά έχουν τον ίδιο χρωματισμό όπως το κεφάλι γυαλιστερό ιριδίζοντα μπλε-μαύρο. Το στέμμα στην κορυφή του κεφαλιού έχει καφετί απόχρωση. Η πλάτη και η κοιλιά έχουν λευκό χρώμα. Το ράμφος είναι μαύρο και παρέχεται με μια ελαφρά κλίση πρός τα πάνω Τα πόδια είναι έντονα κόκκινα. Αρσενικό και θηλυκό έχουν παρόμοια χρωματισμό, ωστόσο τα ενήλικα θηλυκά έχουν κίτρινη ίριδα, ενώ στα ενήλικα αρσενικά η ίριδα έχει καφέ απόχρωση.
Προτιμά υποτροπικά και τροπικά δάση με μαγκρόβια βλάστηση, υποτροπικά και τροπικά εποχιακά πλημμυρισμένα λιβάδια, διάφορους υγρότοπους όπως οι τυρφώνες, έλη γλυκού νερού, εκβολές ποταμών, αλμυρόβαλτους με ψηλά χόρτα, λίμνες, καθώς και αρδευόμενες εκτάσεις.
Διατροφή: Τρέφονται κυρίως με ψάρια, οστρακοειδή, καρκινοειδή, σαλιγκάρια, ερπετά, αμφίβια, έντομα, με νεοσσούς άλλων πτηνών, και με μικρά θηλαστικά.
Υποείδη:
Ephippiorhynchus asiaticus asiaticus - Νεπάλ, Μπαγκλαντές, Πακιστάν, Ινδίες, Σρι Λάνκα, Νοτιοανατολική Ασία. Ινδοκίνα, Μιανμάρ, Λάος, Βιετνάμ, Καμπότζη, Ταϊλάνδη, Μαλαισία, Ιάβα.
Ephippiorhynchus australis asiaticus - Νέα Γουινέα, Παπούα, Αυστραλία.
Απειλές και προστασία:
Σύμφωνα με την Κόκκινη Λίστα του IUCN ο πληθυσμός του βιώνει μια ραγδαία πτώση, ως εκ τούτου έχει ταξινομηθεί ως είδος χαμηλού κινδύνου. Μια ποικιλία παραγόντων που συμβάλλουν στη μείωση αυτού του είδους, είναι τα αποστραγγευτικά έργα, εξάπλωση της γεωργίας, η υπεραλίευση και η υπερβόσκηση. Η ξηρασία που επικράτησε για διαδοχικά έτη, οδήγησε επίσης στη μείωση του πληθυσμού. Μια άλλη αρνητική επίδραση στις παράκτιες περιοχές είναι η άνοδος της στάθμης της θάλασσας. Το είδος είναι πολύ σπάνιο στο Queensland και απειλούμενο στη Νέα Νότια Ουαλία. Στην Καμπότζη, δημιουργήθηκε ένα σχέδιο διατήρησης αυτού του είδους. Επιπλέον, ανακηρύχθηκε ένας αριθμός προστατευόμενων περιοχών, συμπεριλαμβανομένων αρκετών Εθνικών Πάρκων, στην Αυστραλία και στην Ινδία.
Σύμφωνα με την Κόκκινη Λίστα του IUCN ο πληθυσμός του βιώνει μια ραγδαία πτώση, ως εκ τούτου έχει ταξινομηθεί ως είδος χαμηλού κινδύνου. Μια ποικιλία παραγόντων που συμβάλλουν στη μείωση αυτού του είδους, είναι τα αποστραγγευτικά έργα, εξάπλωση της γεωργίας, η υπεραλίευση και η υπερβόσκηση. Η ξηρασία που επικράτησε για διαδοχικά έτη, οδήγησε επίσης στη μείωση του πληθυσμού. Μια άλλη αρνητική επίδραση στις παράκτιες περιοχές είναι η άνοδος της στάθμης της θάλασσας. Το είδος είναι πολύ σπάνιο στο Queensland και απειλούμενο στη Νέα Νότια Ουαλία. Στην Καμπότζη, δημιουργήθηκε ένα σχέδιο διατήρησης αυτού του είδους. Επιπλέον, ανακηρύχθηκε ένας αριθμός προστατευόμενων περιοχών, συμπεριλαμβανομένων αρκετών Εθνικών Πάρκων, στην Αυστραλία και στην Ινδία.
Κείμενο: Ζιάκας Ηλίας
Παρόμοια είδη
