Tρυποφράχτης (Troglodytes troglodytes) 
Ένα από το πιο μικρόσωμα στρουθιόμορφα πουλιά της χώρας μας που είναι γνωστό και σε όλη την Ευρώπη, είναι ο Τρυποφράχτης.Η Ευρωπαική του ονομασία είναι Wren, ενώ στην Κύπρο είναι γνωστός με το όνομα Τρυποκάρυδος.
Το όνομά του προέρχεται από την Ελληνική λέξη Τρωγλoδύτης, λόγω της συνήθειάς του να τρυπώνει συχνά σε τρύπες προκειμένου να προφυλαχθεί από την κακοκαιρία και την παγωνιά επειδή είναι ιδιαίτερα ευάλωτος στο κρύο.
Οικογένεια: Τρωγλοδυτίδες (Troglodytidae) | Γένος: Τρωγλοδύτης (Troglodytes)
Please install Adobe Flash Player
Πρόκειται για ένα από τα πιο μικροκαμωμένα πουλιά που το μέγεθός του κυμαίνεται από 9-10,5 εκατοστά, ενώ το συνολικό του βάρος δεν ξεπερνάει τα 9 γραμμάρια. Η ασυνήθιστα κοντή ουρά του την οποία κρατά και συχνά όρθια και την κουνά σπασμωδικά, τον κάνει να μοιάζει πολλές φορές κολοβός. Μοιάζει με στρογγυλή μπαλίτσα καθώς έχει πολύ κοντό λαιμό. Ο χρωματισμός του φτερώματός του είναι ίδιος και για τα δύο φύλα και είναι καστανοκόκκινος στο κεφάλι, τον μανδύα και την πλάτη και καστανόλευκος στο στήθος και την κοιλιά, με διάχυτες γραμμώσεις. Το καφετί ράμφος του είναι μακρύ, μυτερό και ελαφρώς κυρτό. Πάνω από τα μαύρα χάντρινα μάτια του διακρίνεται ένα ανοιχτόχρωμο μπεζ φρύδι.
Ο τρυποφράχτης συναντάται όχι μόνο σε όλη την Ευρώπη, αλλά και στην Τουρκία, τα παράλια της Β. Αφρικής, την Ιαπωνία, την Β. Αμερική. Στην χώρα μας είναι ενδημικό πουλί, αλλά στην Β. Ευρώπη είναι μεταναστευτικό. Τους Ανοιξιάτικους και καλοκαιρινούς μήνες προτιμά τα δροσερά δάση, τις πυκνές θαμνώδεις εκτάσεις, τις ρεματιές, ενώ τους χειμωνιάτικους μήνες εξαπλώνεται σε πάρκα, ελαιώνες, βάτα, χαμόκλαδα, φυτοφράκτες και αγροκτήματα.
Το εκπληκτικό με τον τρυποφράκτη είναι ότι το μικρόσωμο αυτό πουλάκι είναι ένας ακούραστος τραγουδιστής με μεγάλο ρεπερτόριο. Κελαηδά συνήθως από εκτεθειμένη θέση στα εξωτερικά φυλλώματα των δέντρων. Το κελάηδημά του είναι τόσο ηχηρό που μοιάζει σαν να πρόκειται να σκάσει τα πνευμόνια του. Τον ακούμε όχι μόνο την Άνοιξη, την εποχή της αναπαραγωγικής περιόδου, αλλά καθʼ όλη την διάρκεια του έτους και ιδίως κατά τις βραδινές ώρες. Ο Τρυποφράκτης κινείται με μεγάλη γρηγοράδα ανάμεσα στους θάμνους και τα φυλλώματα, σχεδόν σαν ποντίκι, δύσκολα μπορεί να εντοπιστεί από το ανθρώπινο μάτι λόγω του μεγέθους του αλλά αναγνωρίζεται εύκολα από την τριζάτη φωνή του. Είναι αρκετά ευπροσάρμοστο πουλί αλλά όχι τόσο κοινωνικό κατά την διάρκεια της ημέρας.
Εκτός από καταπληκτικός τραγουδιστής, ο τρυποφράκτης επιδεικνύει και εκπληκτική εργατικότητα. Είναι από τα σπάνια είδη πουλιών που προκειμένου να σαγηνεύσει το ταίρι του κατασκευάζει όχι μία, αλλά τουλάχιστον 6-7 φωλιές για να επιλέξει η θηλυκιά την φωλιά που της αρέσει. Η κάθε φωλιά είναι όχι μόνο θολωτή, αλλά έχει και στέγη. Φωλιάζει σε ρωγμές τοίχων ή βράχων, σε κορμούς δέντρων, ή σε γωνιές κτιρίων ακόμα σε πυκνούς θάμνους. Το εξωτερικό της φωλιάς είναι κατασκευασμένο με χόρτα, βρύα και λειχήνες, ενώ το εσωτερικό της φωλιάς επενδύεται από το θηλυκό με απαλά υλικά όπως πούπουλα, αφού πρώτα επιλέξει την φωλιά που προτιμά. Εκεί εναποθέτει από 5-6 ανοιχτόχρωμα με κηλίδες αυγά, τα οποία και επωάζει για 12-14 μέρες. Σε μερικά μέρη οι τρυποφράκτες θεωρούνται μονογαμικά πουλιά, ενώ σε άλλα ζευγαρώνουν ταυτόχρονα ακόμα και με 4 θηλυκά.
Την διάρκεια του παγερού χειμώνα μπορεί να δούμε μεγάλες οικογενειακές
ομάδες, που μερικές φορές αποτελούνται ακόμα και από 60 πουλιά, να στριμώχνονται συχνά σε παλιές φωλιές, σε τρύπες τοίχων, σε κεραμίδια ή σε παλιά χτίσματα με το κεφάλι προς την είσοδο της τρύπας προκειμένου να βρουν καταφύγιο και να ζεσταθούν.
Είναι κατεξοχήν εντομοφάγο πουλί και την τροφή του αποτελούν παράσιτα, ιπτάμενα έντομα, αράχνες και προνύμφες εντόμων.
Ο Τρυποφράκτης έχει συνδέσει το όνομά του με πολλούς μύθους, θρύλους, παραδόσεις. Ένας από αυτούς τον θέλει να γίνεται ο Βασιλιάς των πουλιών, αφού με την εξυπνάδα του ξεγέλασε τον αετό, παραμένοντας κρυμμένος μέσα στα φτερά του όταν έκαναν διαγωνισμό για το ποιος θα πετάξει ψηλότερα. Όταν ο αετός εξαντλήθηκε από το πολύ πέταγμα, ο ξεκούραστος τρυποφράκτης ξεπετάχτηκε και πέταξε ακόμα ψηλότερα, κερδίζοντας έτσι τον τίτλο του Βασιλιά των πουλιών.
